door Ko van O.

Het is woensdagmorgen 21 mei als om 6.21 uur de wekker afloopt! Vandaag gaat het een lange en vermoeiende dag worden. We willen over de bergpas “Passo de Jama” naar de plaats San Pedro de Aatcama rijden in Chili. Een afstand van ruim 450 kilometer.

Kijkend op de kaart lijkt de route niet zoveel voor te stellen! Maar de werkelijkheid is toch iets anders. De route omvat meer dan een enkele bergpas. Hij is weliswaar geheel geasfalteerd en er rijden ook bussen overheen en tevens grote vrachtwagens met veelal kentekens uit Paraguay. Deze route wordt door hun veelvuldig gebruikt om in de havens van Chili auto’s op te halen.

Ons startpunt Purmamarca ligt op een hoogte van 2200 meter. Na deze plaats begint de weg behoorlijk steil te klimmen en via tal van haarspeldbochten wordt na 30 kilometer al de eerste bergpas bereikt met een hoogte van 4170 meter! Daarna gaat het licht naar beneden en wordt een grote zoutvlakte (3400 m) doorkruist en na 130 kilometer wordt de plaats Susques (3675 m) bereikt.

Vervolgens wordt er weer een zoutvlakte gepasseerd en gaat de weg langzaam omhoog. Na in totaal 280 kilometer ben je aangekomen op de Passo de Jama (4200 m) waar zich ook de Argentijnse grenspost bevindt. Veel reizigers denken ten onrechte dat dit het hoogste punt van de route is! Tot veler verrassing blijft de weg daarna maar doorklimmen totdat 117 kilometer na de grens het hoogste punt van maar liefst 4825 meter wordt bereikt. Daarna volgt er een spectaculaire afdaling naar San Pedro de Atacama (2400 m).

Zoals gezegd zijn we vroeg opgestaan en verlaten mooi op tijd Purmamarca. De weg begint inderdaad stevig te klimmen en even later dienen de eerste haarspeldbochten zich aan. We passeren de “steenboks keerkring” en de zon staat bijna loodrecht op je hoofd te bakken. Zelfs in deze tijd van het jaar zijn temperaturen boven de 30 graden heel gewoon. De vergezichten zijn zeer fraai en we zetten de GPS aan om te kunnen kijken hoe hoog we zitten. Boven de 3500 meter begint de Toyota moeilijker te lopen en hij begint hevig zwarte rook uit de uitlaat te produceren. Allemaal onverbrande diesel doordat de mengverhouding een beetje zoek raakt door de ijle lucht. Maar ook het vermogen van de auto loopt drastisch terug. We moeten zelfs de lage gearing gebruiken om de eerste bergpas van 4170 meter met veel moeite te kunnen bedwingen………………

Tijdens de afdaling op weg naar de eerste zoutvlakte produceert de auto zelfs witte rook uit de uitlaat. De schrik slaat ons om het hart want witte rook is absoluut niet goed! Meestal geeft het aan dat de motor is opgeblazen………………maar de motortemperatuur is niet opgelopen, en ook komt er geen waterdamp of rook onder de motorkap vandaan! Nu kun je ook inwendig je motorblok vernielen waardoor er koelvloeistof bij de olie komt, wat ook tot witte rook kan leiden uit de uitlaat. Dit zit ons totaal niet lekker op een hoogte van 4000 meter. Voordat we helemaal met een kapotte auto zitten tussen de grote bergpassen draaien we om en rijden direct terug naar Purmamarca. Beneden de 3500 meter begint de auto weer beter te lopen en is de witte rook verdwenen………….

’s Ochtends om half elf rijden we Purmamarca alweer binnen en gaan eerst koffie drinken! Daarna de olie even peilen deze staat exact op het maximum. Dit betekent dat er in ieder geval geen koelwater bij de olie is gekomen. Er komt een Toyota Landcruiser het dorp binnen rijden met een Boliviaans kenteken. We maken een praatje met de chauffeur en zijn benieuwd of er hoogte aanpassingen zijn verricht aan zijn auto (het grootste gedeelte van Bolivia ligt op 3500 meter hoogte.) Volgens hem niet, alleen in Chili langs de kust begint zijn auto te stotteren en slecht te lopen. Precies het omgekeerde dus! Nu weet ik vanuit mijn motortijdperk dat vrienden van mij graag een Yamaha XT660 Tenere wilden kopen. Deze motorfiets was destijds zeer populair als reismotor. Als dit model in Nederland was uitverkocht werden ze uit Zwitserland geïmporteerd. Maar er diende dan altijd andere sproeiers gemonteerd te worden voor een laagland als Nederland.

We moeten zorgen dat de mengselverhouding van de diesel met lucht weer in orde komt. Het luchtfilter weghalen zorgt ongetwijfeld voor meer lucht maar betekent dat je al het zand en stof direct in de motor zuigt. Niet slim dus! Een andere en betere manier is de brandstof pomp armer te zetten waardoor de auto minder diesel krijgt en de mengverhouding met de ijle lucht weer klopt………..

Het is twaalf uur en we besluiten een tweede poging te wagen. De auto trekt en loopt aanmerkelijk beter dan de eerste keer en rookt ook minder. Nu gaat het stotter vrij tot 4000 meter en met wat moeite en tegenzin wordt de eerste bergpas (4170 m) weer gehaald. Maar echt van harte gaat het nog steeds niet. We passeren de eerste grote zoutvlakte en bereiken eind van de middag Susques. Genoeg voor vandaag want het is te ver om San Pedro de Atacama nog te kunnen bereiken. In ons hotelletje halen we de kaarten en boeken nog maar eens tevoorschijn. Met veel pijn en moeite verwachten we dat we de Toyota over het hoogste punt van 4825 meter kunnen krijgen. Desnoods met duw- en trekwerk of een lift vragen aan de lege opleggers uit Paraguay die werkelijk met een rotgang de berg op blazen………………..

Maar belangrijker is……………..”hoe ziet het vervolg van onze reis er dan uit?” Het is dan leuk als we met een beetje geluk weer in Chili zijn, maar hoe kom je terug? Als we ons oorspronkelijke plan doortrekken dan rijden we van Chili naar Peru. Dit is vrij makkelijk te doen maar in Peru moet je ongeveer zesmaal een bergpas over van ruim 4000 meter om via Bolivia weer terug te kunnen rijden naar Argentinië! Moeten we dit een auto, die er duidelijk moeite mee heeft, aandoen of is het beter om terug te rijden en een nieuw reisplan te maken voor de maanden die we nog hebben………………..

Deze nacht slapen we allebei erg slecht en zijn om drie redenen ongeveer ieder uur wakker! Allereerst de hoogte, we overnachten nu op 3675 meter en dat is bijna 1500 meter hoger dan waar we vanochtend zijn vertrokken. Eigenlijk een te snelle stijging, maar behalve een licht duizelig gevoel en heel licht slapen hebben we er beiden geen last van echte hoogteziekte. Verder is het in de loop van de nacht ijzig koud geworden en onze drie dekens van het hotel houden ons niet warm. Het was beter geweest om onze warme slaapzakken uit de auto te halen! De derde reden is dat we hebben besloten om morgen terug te rijden naar Purmamarca en een nieuw reisplan te maken…………

Voor tien uur ’s ochtends heb je buiten niets te zoeken, het is steenkoud en zelfs de opkomende zon kan daar weinig verandering in brengen. Vanaf een uur of elf wordt het weer aangenaam buiten, daarna zelfs weer veel te warm. Eerst even tanken, een enorm gesis als de tankdop wordt open gedraaid maar we besteden er geen aandacht aan. Met een tank vol diesel gaan we weer terug. De auto loopt als een speer deze ochtend en ook de bergpas met een hoogte van 4170 meter komt hij fluitend over! Zonder gestotter en zonder rook! Wat is er in vredesnaam anders dan gisteren? Is het de nieuwe dieselolie en hebben we de vorige keer misschien smerig diesel getankt? Misschien het toevoegmiddel tegen bevriezing (of vlokken) van dieselolie? Deze hebben we eergisteren wel toegevoegd maar vanochtend niet! Of is het puur het openen van de brandstoftank? Wordt deze anders vacuüm getrokken in de bergen? Binnen twee uurtjes zijn we terug in Purmamarca met een goed lopende auto! Aan de ene kant zijn we hier heel blij mee want de auto heeft blijkbaar geen schade overgehouden aan dit avontuur. Maar toch overheerst de vraag of we niet onnodig zijn teruggegaan! We zullen het nooit weten, want een derde poging ondernemen we niet……………………………

We rijden een plaatsje verder naar Tilcara ook bekend vanwege de souvenirs en zilverwerk en gaan hier op de camping staan. Het is een stoffig stadje maar wel gezellig. ’s Avonds op de mail lezen we dat Jan en Gerda met hun truck wel in Chili zijn aangekomen over de Passo de Jama en dat Andreas en Susanne ook in Chili zijn. Zij hebben de even hoge San Francisco bergpas genomen met hun oude VW busje. Het is een ieder van harte gegund maar anders konden we ons hier met z’n allen bezatten. Nu staan we alleen en depri op de camping in Argentinië. Maar het idee dat de auto toch tot 4000 meter goed blijft lopen geeft toch een beetje moed voor het vervolg. Gisteren hadden we in Susques nog het idee dat deze reis beperkt zou blijven tot Argentinië en Chili. Nu halen we de kaart en de boeken van Bolivia er maar eens bij om te kijken of er nog iets mogelijk is met 4000 meter als hoogte grens. We zouden in ieder geval een klein rondje Bolivia kunnen proberen met plaatsen als Uyuni, Potosi en Sucre.

De volgende ochtend wordt het heel druk in Tilcara. Er zijn festiviteiten in het dorp en dat gaat gepaard met vele prachtige paarden en gaucho's. Tegen de middag vertrekken we richting Humahuaca wat maar 50 kilometer verderop ligt. We besluiten hier te overnachten om beter aan de hoogte te kunnen wennen. Dit plaatsje ligt op 3000 meter en komt alleen tot leven als de grote touringcars met toeristen arriveren. Het centrum is met allerlei nauwe straatjes, pleintjes en een kerk eigenlijk best wel gezellig.

Het is vanaf hier nog 150 kilometer naar de grens met Bolivia. We moeten nog een bergpas over met een hoogte van 3700 meter. Daarna is het een en al hoogvlakte ofwel altiplano. De grensplaats La Quiaca ligt op 3500 meter en in de verte zien we de grensovergang ter hoogte van de brug over de rivier. Over het voetgangers gedeelte zien we een enorme stroom mensen af en aan rennen over de grens. Het lijkt wel een mierenhoop. Heel veel straathandel tussen Argentinië en Bolivia vermoeden we. De grensformaliteiten verlopen heel vlotjes. Voor de auto krijgen we een tijdelijk document waarmee we vier weken in Bolivia kunnen rondrijden. Wel dienen we een kleine 2 euro te betalen voor de stempels in ons paspoort. Bolivia is geen land wat bol staat van de pinautomaten en we wisselen het nodige geld aan de grens. Om ons geen oor aan te laten naaien hadden we al wel geïnformeerd naar de koers van de Boliviano.

Dan gaat de laatste slagboom open en rijden we het stoffige Bolivia binnen…………………..